In memoriam Bertus Bavelaar (1924-2014)

maandag 16 november 2015

Op 9 december 2014 is Bertus Bavelaar (Leiden, 1924) overleden. Hij was een van de gevangenen van het concentratiekamp Neuengamme die de oorlog wist te overleven. Als jonge jongen werd hij tijdens de Tweede Wereldoorlog gedwongen in Duitsland te werk gesteld, maar hij wist daar te ontsnappen en hij liep terug naar Nederland. Naar huis kon hij niet meer, en het verzet vond een onderduikadres voor hem op de boerderij bij de familie Ten Hove, die een half uur lopen buiten het dorp Diepenheim (Overijssel) lag.
Hij was negentien toen hij daar in het voorjaar van 1944 terecht kwam. De boer was blij met de hulp van de jonge man, en Bertus was gelukkig in dit gezin met vier kinderen.

Maar lang mocht dit niet duren. Hij werd verraden en opgepakt door landwachters. Die brachten hem naar een gevangenenkamp in de buurt van Deventer, vandaar kwam hij in Kamp Amersfoort terecht en in oktober 1944 ging hij op transport naar het concentratiekamp Neuengamme.
De meeste gevangenen in het kamp leefden er niet langer dan drie maanden. Bertus was jong en sterk en hield het vol totdat het kamp eind april 1945 werd ontruimd. Hij werd in een goederenwagon van Neuengamme naar Lübeck getransporteerd en in het ruim van een schip ondergebracht. Na een zwaar bombardement werd er een groep gevangenen uit het dat schip gehaald en weer op de trein gezet. Hij ontsnapte en kwam na omzwervingen op een schip naar Zweden terecht. 
Toen hij eindelijk thuiskwam, geloofde zijn vader zijn verhalen over het concentratiekamp niet. Die kon zich niet voorstellen dat dit soort dingen echt gebeurde. Vanaf dat moment zweeg Bertus erover. 

In 2005 kreeg hij een uitnodiging van de Gedenkstätte Neuengamme om naar de grote herdenking te komen. Dat was de eerste keer dat zijn kinderen hoorden, dat hij daar gevangen had gezeten.
Vanaf dat moment raakte de familie betrokken bij de vriendenkring Neuengamme. Bij elke contactdag waren ze vertegenwoordig, en tot vorig jaar gingen Bertus, zijn vrouw Ping Bavelaar-Jang en een of meer van de kinderen of kleinkinderen mee.
Bertus en Ping hadden bij het bezoek aan de Gedenkstätte altijd hun vaste plek in de koffieruimte, waar alle andere reizigers om beurten bij hen aanschoven. Bertus vertelde dan over zijn indrukwekkende ervaringen in het kamp. Ping, schreef ieders naam in Chinese karakters.
In 2013 ging Bertus voor de laatste keer mee op reis, en voor het eerst zonder Ping. Dat viel hem zwaar. Dit voorjaar was de familie Bavelaar voor het eerst niet mee op reis, maar ze werd vertegenwoordigd door de familie Ten Hove, zijn onderduikgevers uit Diepenheim.

En nu moeten we definitief afscheid nemen van Bertus Bavelaar. We hebben hem leren kennen als een ongelofelijk lieve man en we zullen hem enorm missen. Wat hij in zijn jonge jaren heeft moeten meemaken is verschrikkelijk, en het is fijn om te weten dat hij daarna zoveel liefde in zijn leven heeft gekregen van zijn vrouw Ping, zijn kinderen en zijn kleinkinderen. Namens het bestuur en alle vrienden van de vriendenkring Neuengamme condoleren we hen van harte en wensen we hen heel veel sterkte met het dragen van dit grote verdriet.

Meer nieuws

Postume Yad Vashem-onderscheiding ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’ aan Jan Hendriks.

vrijdag 15 maart 2024
Op 11 maart jongstleden werd aan de nabestaanden van Jan Hendriks, de Yad Vashem-onderscheiding &lsq... lees meer

Neuengamme Magazine februari 2024

maandag 04 maart 2024
Ons nieuwe Neuengamme Magazine is uit, gratis voor Vrienden. Met o.a.: Van de voorzitter over ... lees meer

REIS NAAR ORT DER VERBUNDENHEIT IN NEUENGAMME

maandag 04 maart 2024
REIS NAAR ORT DER VERBUNDENHEIT IN NEUENGAMME (Let op: door de overweldigende belangstelling zijn... lees meer